Inleiding:

De term 'orthomoleculair' werd voor het eerst gebruikt in 1968, door professor Linus Pauling. Orthos komt uit het Grieks en betekent: juist, recht of gezond, en orthomoleculair staat voor: de moleculen betreffende. In de orthomoleculaire geneeskunde streeft men er dus naar met stoffen te werken die het lichaam zonder schade kan gebruiken en verwerken.

De rol van voeding:

De wetenschap dat voeding een geneeskrachtige werking kan hebben stamt al van eeuwen geleden. Zo noemt Hippocrates (460-377 v Chr) meerdere malen de geneeskrachtige werking van voeding en hanteert Maimonides (1135-1204) de stelling dat: 'geen enkele ziekte die door dieet kan worden genezen, met andere middelen dient te worden behandeld'. Dit idee raakte op de achtergrond toen, vanaf ongeveer 1850 de chirurgie steeds grotere resultaten boekte en na de tweede wereldoorlog, de antibiotica als krachtig middel tegen infectieziekten ontwikkeld werden. Naast deze zeer effectieve behandelmethoden werd de invloed van voeding als ondergeschikt ervaren. In het begin van de 20e eeuw werden steeds meer gebreksziekten ontdekt die genezen konden worden door het toedienen van één vitamine. Een voorbeeld is scheurbuik dat te voorkomen en te genezen bleek met vitamine C. Dat voeding meer invloed heeft dan alleen het voorkomen van de typische gebreksziekten wordt steeds duidelijker vanaf ongeveer 1960.Sindsdien blijkt uit een groeiend aantal wetenschappelijke onderzoeken dat er wel degelijk een niet te verwaarlozen relatie bestaat tussen voeding en ziekten. Zo is inmiddels duidelijk dat slechte voedingsgewoonten een rol spelen bij het ontstaan van bijvoorbeeld kanker, hart- en vaat ziekten en ouderdomsdiabetes.

Voeding geeft niet genoeg

In de orthomoleculaire behandelwijze staat het streven voorop om met de voeding zoveel mogelijk nodige en nuttige voedingsstoffen binnen te krijgen en zo weinig mogelijk schadelijke stoffen. Helaas is het, ook voor een gezond persoon, bijna onmogelijk om via de voeding optimale hoeveelheden van bepaalde voedingsstoffen te consumeren. Het meest bekende voorbeeld hiervan is wel foliumzuur. Ook reguliere geneeskundigen adviseren nu gezonde vrouwen die zwanger willen worden, extra foliumzuur te nemen om de kans te verkleinen dat hun kind geboren gaat worden met een open ruggetje. Zowel met het doel ziekten te voorkomen als met het doel ziekten te behandelen, kan het nodig zijn, naast een zo volwaardig mogelijke voeding, extra voedingsstoffen in de vorm van voedingssupplementen in te nemen. Voedingssupplementen zijn in feite tabletten of capsules die een hoog gehalte bevatten van stoffen die in geringere hoeveelheid ook in de voeding voorkomen. Dit kunnen zijn: vitamines, mineralen, aminozuren, essentiële vetzuren of enzymen, maar ook minder bekende groepen van stoffen zoals bijvoorbeeld de bioflavonoïden. Orthomoleculaire voeding en voedingssupplementen kunnen in het algemeen zonder problemen gebruikt worden naast andere behandelingen zoals regulier geneeskundige behandelingen of bijvoorbeeld homeopathie. Toch kunnen soms orthomoleculaire middelen en reguliere medicijnen elkaars werking beïnvloeden. Het is daarom van belang dat een arts, apotheker of therapeut er van op de hoogte is wat u gebruikt.

Behandeling:

Wanneer u naar een orthomoleculair arts of therapeut gaat, zal deze al uw lichamelijke klachten, maar ook vaak uw emotionele problemen willen weten. Verder zal uw behandelaar nauwkeurig willen weten wat u aan voedsel en drinken binnen krijgt. Daarbij is het ook belangrijk of er voedingsmiddelen zijn die u slecht verdraagt. Soms is het raadzaam te onderzoeken of er een tekort of een overmaat van bepaalde stoffen in het lichaam aanwezig zijn. Dit kan in bloed of urine gemeten worden. Met alle verkregen gegevens zal de behandelaar een behandelplan opstellen en dit aan u voorleggen. Dit behandelplan zal veelal bestaan uit een dieet of een beperkter aantal voedingsadviezen. Daarnaast adviseert hij/zij u mogelijk om één of meerdere voedingssupplementen te gaan gebruiken.

Eten we nog wel zo gezond?

De basis van een gezond lichaam is gezond eten. Maar wat is gezond eten? Alles is tegenwoordig bewerkt in voedingsmiddelen. Kleurstoffen, smaakversterkers, geurstoffen, conserveermiddelen, emulgatoren, en ga zo maar door, zijn zo in onze producten verwerkt dat ze niet opvallen. Het zijn deze onnatuurlijke toevoegingen waar onze stofwisseling steeds meer moeite mee krijgt.

En dan suiker: "suiker is dé ziekmaker van deze tijd”. Overal is suiker in verwerkt, in alle kant-en-klare

producten, blikgroenten, sauzen en zelfs in vleeswaren, want suiker is het goedkoopste conserveermiddel. In frisdranken zitten extreme hoeveelheden. Ons lichaam is verslaafd aan suiker. Overmaat suiker, in combinatie met tekorten aan essentiële mineralen, wordt verantwoordelijk gehouden voor het ontstaan van ouderdomsdiabetes.

Moderne landbouwmethoden, met kunstmest en bestrijdingsmiddelen, hebben de grond verarmd.

De producten zijn daardoor arm aan magnesium en andere sporenelementen. Dit wordt nog verergerd door industriële bewerking waarbij nog meer vitaminen en mineralen verloren gaan. In de afgelopen eeuw is onze voeding kwalitatief achteruitgegaan. Tot ± honderd jaar geleden bestond de voeding uit veel verse plantaardige voedingsmiddelen, zoals noten, zaden, granen,

wortelen, groenten, fruit en peulvruchten, en ook wild, gevogelte en vis. Geraffineerde koolhydraten en suikers die wij nu in allerlei vormen nuttigen kwamen bij onze voorouders nauwelijks voor. Bij de oorspronkelijke voeding werden koolhydraten in de vorm van hele

graankorrels gegeten en bevatten een rijkdom aan voedingsvezels, vitaminen, mineralen en spoorelementen. De oorspronkelijke voeding bevatte ook veel minder verzadigd vet en meer meervoudig onverzadigde vetzuren uit plantaardige oliën. Tegenwoordig eten we veel meer

verzadigde en dierlijke vetten dan onverzadigde vetzuren. De evolutie van de moderne voeding is in nog geen honderd jaar, een fractie van de menselijke geschiedenis, zo snel gegaan dan dat de mens zich niet goed heeft kunnen aanpassen. Omdat de mens in deze jachtige tijd zo intensief en in zo’n hoog tempo leeft en werkt heeft hij

deze essentiële voedingsstoffen eigenlijk nog veel harder nodig dan vroeger. Zo kan het gemakkelijk voorkomen dat een pakket aan levensmiddelen wordt samengesteld dat producten bevat waaraan, voor de consument onzichtbaar, veel essentiële voedingsstoffen ontbreken.

Geen wonder dat bij het ontstaan van vele ziekten voedingstekorten een rol spelen! Uit vele onderzoeken komt steeds weer naar voren dat het grootste gedeelte van ziekten en sterfgevallen ontstaan is door wat we eten.

Veelgehoorde kreten zijn “Ik eet verstandig”, “ik eet gezond” en “ik ben nooit ziek”. Ook de mening van het voedingscentrum in Den Haag is dat als men goed en gevarieerd eet, men geen extra vitamines en mineralen nodig heeft. Echter analyse van de voeding laat zien dat onze voeding niet optimaal is. Uit het onderzoek “Zo eet Nederland 1998” kwam naar voren dat we steeds minder aardappelen, brood, groente en fruit eten. Van groente en fruit krijgen we ongeveer de helft van de dagelijkse aanbevolen hoeveelheid binnen. We eten ook steeds minder boter en margarine, minder vetten (totaal) dus ook minder van de goede vetten. Dit geeft bij veel bevolkingsgroepen vitamine A tekort. De actie “let op Vet” van enkele jaren geleden heeft niet het beoogde resultaat opgeleverd. De mensen zijn over het algemeen wel minder vet gaan gebruiken, maar bij velen zijn van de goede vetten (de onverzadigde vetzuren) tekorten ontstaan. Het gebruik van “light” producten is ook niet

aan te raden, want ± 30 % minder vet, wil zeggen: nog steeds 70 % hoofdzakelijk verzadigd of dierlijk vet.

Cholesterol is een nuttige stof in ons lichaam, het wordt in grote hoeveelheden in onze lever gemaakt. Het gedeelte uit de voeding bedraagt ca 20 – 25 %. Wanneer we d.m.v. dieet de toevoer beperken wordt onze eigen productie verhoogd. Wanneer we cholesterol verlagende medicijnen krijgen, wordt de kringloop van de cholesterolproductie onderbroken. Gevolg is ook dat de

productie van CoenzymQ10 geblokkeerd wordt, wat o.a. gevolgen heeft voor de cellulaire energievoorziening.

Een groot deel van de bevolking lijdt aan darmklachten. Het overgrote deel van ons afweersysteem zit in de darm. Zonder een goed functionerende darm is een goede gezondheid niet denkbaar. Voor een goede gezondheid is dus een goede spijsvertering belangrijk. Gezonde voeding draagt hieraan bij. Maar wat is nu echt gezonde voeding; voeding bestaat uit koolhydraten, eiwitten, vetten,

vitamines, mineralen, sporenelementen, vezels en water.

Gezonde voeding bestaat uit zoveel mogelijk onbewerkt basisvoedsel. Veel groente (rauwkost) en fruit. Matig met dierlijk eiwit en vet. Voldoende onverzadigde vetzuren. Vezelrijke producten. Matig met suikers, zout, koffie, thee en alcohol. Zoveel mogelijk biologisch (dynamisch) gekweekt, volgens het ritme van de natuur, (seizoen

gebonden), gewassen uit eigen streek.

Voorbeeld van een gezond basismenu

Ontbijt

Volkoren of zuurdesembrood evt. met wat roomboter,

Beleg: magere vleeswaren (geen varkensvlees), geitenkaas, reformkaas, boerenkaas met mate,

notenmoes, tahin, sojapasta, carobpasta, tofu spread, fruitbeleg, kruidenkwark of Hüttenkäse. Kruidenthee zonder suiker. Of: muesli met biogarde, kwark of magere yoghurt, zonder suiker, met wat fruit. Of: eventueel verse vruchten.

Tussendoor

Thee, groene thee of kruidenthee, alternatieve koffie zonder suiker. Volkoren crackers of rijstwafels evt. met beleg. Of: vers fruit.

Lunch

Volkoren of zuurdesembrood met beleg. Rauwkostschotel met koudgeperste olie. Kruidenthee. Beker biogarde of karnemelk (kan ook later tussendoor)

Tussendoor

Kruidenthee zonder suiker, of glas biogarde, karnemelk.

Knäckebröd of rijstwafel evt. met beleg, of schaaltje biogarde met wat muesli en vers fruit. Half uur voor de warme maaltijd eventueel glas groentesap of een kopje soep.

Warme maaltijd

Granen (zilvervliesrijst, gierst, boekweit, haver, tarwe etc.) Evt. portie aardappelen. Flinke portie groente en/of rauwkost (aangemaakt met koudgeperste olie en goede reformazijn of citroensap). Vis, mager vlees (geen varkensvlees) ei, of vleesvervanging (noten, zaden, peulvruchten, seitan of Sojaproducten)

’s Avonds

Alternatieve koffie of kruidenthee zonder suiker.

Evt. suikervrije reformkoek of zelfgebakken koekje.

Mineraalwater, vruchtensap zonder toegevoegd suiker, groentesap of diksap.

Eventuele snacks:

Ongebrande verse noten, maïschips, ongezwavelde zuidvruchten, evt. “reformsnoep” mueslirepen,vruchtenrepen, haverkoeken (zonder suiker), reformzoutjes.